“Vrijheid is niet iets van zichzelf. We moeten haar verdedigen.. “
80 jaar vrijheid. Een mooi moment om stil te staan, maar vooral ook om ons af te vragen: hebben we vrijheid nog scherp op het netvlies? Of zijn we het gaan zien als iets dat vanzelfsprekend is?
Voor veel mensen is de Tweede Wereldoorlog iets van vroeger, iets dat veilig opgeborgen lijkt in lesboeken en herdenkingen. Maar oorlog laat sporen na die niet stoppen bij een wapenstilstand. Mijn grootvader diende in het KNIL. Zijn trauma’s verdwenen niet na de oorlog. Ze sijpelden door in de generaties na hem; in stiltes, in argwaan, in het zoeken naar houvast in een wereld die hem ooit keihard afpakte wat van hem was: vrijheid!
Daarom herdenken we. Niet om geschiedenis op te rakelen, maar om te beseffen wat vrijheid kost. En om de vraag te stellen: hoe zorgen we dat vrijheid ook nu nog van waarde blijft?
Vrijheid vieren is niet genoeg
Op 13 april 1945 werd Vries bevrijd. Een dag van opluchting na vijf jaar bezetting. Maar onze vrijheid kwam niet gratis. Verzetsmensen, Joodse families, Sinti en Roma, homoseksuelen, mensen met een beperking, dwangarbeiders en talloze anderen die buiten de norm vielen, velen van hen overleefden de oorlog niet.
Tachtig jaar later leven we in vrijheid, maar dat betekent nog niet dat we haar echt begrijpen, laat staan beschermen en juist daar wringt het. In een tijd van polarisatie, van groeiende ongelijkheid, van roep om sterke leiders is de les van de oorlog urgenter dan ooit. Vrijheid is geen vlag die je alleen op 5 mei uithangt. Het is een opdracht die vraagt om blijvende inzet en verantwoordelijkheid.
Vrijheid onder druk: Juist nu in gesprek blijven
De wereld om ons heen laat zien hoe kwetsbaar vrijheid kan zijn. Oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, groeiende ongelijkheid, polarisatie en bedreigingen van democratische waarden maken duidelijk dat vrijheid niet iets is wat vanzelf blijft bestaan. De vraag is niet alleen hoe we 80 jaar vrijheid vieren, maar vooral hoe we ervoor zorgen dat we die vrijheid behouden.
Juist in tijden van onzekerheid en geopolitieke onrust is het belangrijk dat we met elkaar in gesprek blijven. Vrijheid betekent niet alleen het recht om je mening te geven. Het geeft je ook de verantwoordelijkheid om naar de ander te luisteren. Hoe zorgen we ervoor dat we, ondanks onze verschillen, samen blijven staan voor democratie en rechtvaardigheid? Dat is de kern van de dialoog: samen nadenken over hoe we de vrijheid die we hebben door kunnen geven aan toekomstige generaties.
Vrijheid vraagt oefening
Daarom organiseert het 4 mei Comité Vries na de herdenking een dialoog. Geen debat, geen strijd van standpunten. Nee een open gesprek over wat vrijheid vandaag betekent. We gaan in gesprek met mensen uit de gemeenschap. Met een panel bestaande uit Burgemeester Marcel Thijssen, Yvonne Westerhof, van Plaats de Wereld, Simon Koops, van de Harmonie en Esther de Vegt van PKN Vries. Zij zullen hun perspectief op 80 jaar vrijheid delen en met de zaal in gesprek gaan over wat vrijheid vandaag de dag betekent. Want vrijheid is niet af. Het vraagt bewustzijn, verantwoordelijkheid en het vermogen om te luisteren. Wie dat verleert, verliest uiteindelijk de basis van samenleven.
Vrijheid geven we door aan onze kinderen
Vrijheid geef je door. Daarom gaan we op 10 april in gesprek met groep 8-leerlingen van De Vijverstee en De Holtenhoek. Juist met hen, omdat zij op een kruispunt staan: op weg naar volwassenheid en het vormen van hun eigen mening. Hoe kijken zij naar vrijheid? Wat betekent herdenken als je zelf geen oorlog hebt meegemaakt.
Geef vrijheid door, elke dag weer
Vrijheid is niet alleen een kostbaar bezit; het is een grote en gedeelde verantwoordelijkheid. We moeten haar blijven uitleggen, beschermen en doorgeven. Niet alleen op 4 of 5 mei, maar ook op die andere dagen waarop democratie wankelt, nepnieuws het gesprek vertroebelt en mensen tegenover elkaar komen te staan. Vrijheid is nooit af. Het is aan ons om haar levend te houden.
Op 4 mei staan we om 20:00 uur twee minuten stil. Daarna praten we verder. Doe je mee?
[Miguel Ririhena – Lid 4 mei comité Vries]
